इचलकरंजी शहरातील एक सांस्कृतिक केंद्र असलेल्या आपटे वाचन मंदिराची स्थापना रामभाऊ आपटे वकिलांनी १८७० मध्ये स्वत:च्या ग्रंथसंग्रहाचे दान करून केली. आपटे वाचन मंदिराचे मूळ नाव ‘नेटीव्ह जनरल लायब्ररी‘ असे होते. इचलकरंजीचे सुविद्य जहागिरदार श्रीमंत नारायणराव बाबासाहेब घोरपडे यांनी वाचनालयाच्या इमारतीसाठी भरघोस मदत केली. 1910 मध्ये वाचनालयाची इमारत उभी राहिली आणि आपटे वकिलांच्या स्मरणार्थ वाचनालयाचे ‘आपटे वाचन मंदिर’ असे नामकरण करण्यात आले.5000 अधिक सभासद असलेले आणि 80000 पेक्षा जास्त ग्रंथांचे भांडार असलेले आपटे वाचन मंदिर म्हणजे इचलकरंजीचे वैभवच आहे.

ख्यातनाम कथालेखक व्यंकटेश माडगूळकर यांनी पुण्यात आपल्या मनाप्रमाणे बांधलेल्या ‘अक्षर’ या वास्तूचे अतिशय हृद्य वर्णन त्यांच्या ‘लेखक घर बांधतो’ या लेखात केले आहे.

हे घर साहित्य-कला-संस्कृतीच्या असंख्य मैफलींनी नेहमी निनादत राहिले. आज काळाच्या तकाज्याने लेखकाचे हे घर अस्तंगत होते आहे.  बासष्ट साली घर पुरं झालं. खर्च बावन्न हजार झाला. घराला नाव पाहिजे. मी ते ‘अ क्ष र’ ठेवलं. अक्षरावर घर झालं होतं.

तेव्हा आसपास इमारतींची गर्दी झालेली नव्हती. बरंच रान मोकळं होतं. त्या पाश्र्वभूमीवर माधवरावांनी तयार केलेलं घराचं डिझाइन टुमदार आणि वेगळं दिसे. घर म्हणून त्याचं त्याला खास व्यक्तिमत्त्व होतं. केवळ आडवे उघडे वासे, मध्येच दिसणारा छपराचा भाग

घरातही थोडं ऊन, वारा, पाऊस आला पाहिजे; बाहेरच्या वातावरणापासून आपण एखाद्या बंद पेटीत राहिल्यासारखं राहू नये, म्हणून अंगणवजा हा भाग उघडा होता. माधवरावांचं सांगणं होतं की, या Perforations ची खालच्या भिंतीवर चांगली छाया पडेल.’

सत्तर साली एन. एस. डी.चे अल्काझी एकवार घरी आले होते. ते म्हणाले, ‘‘मराठी लेखकाचं इतकं सुंदर घर मी पहिल्यांदाच पाहतोय.’’