Timb (टिंब)

Jagbharatale Dhatiangan

जगभरातले धटिंगण – निळू दामले

लोकशाहीतल्या नागरिकांना धोक्याची सूचना देणारं पुस्तक

आज अनेक देशांमध्ये लोकशाही आहे. तिथे निवडणूक होते. तिथे माध्यमं आहेत. न्यायालयं, विरोधी पक्ष सारं काही आहे. हे सारे लोकशाहीचे कठडे. सत्तेचा गाडा लोकशाहीच्या मार्गावरून घसरू नये यासाठी त्यांची योजना असते. पण लोकशाही व्यवस्थेत राहूनच या कठड्यांना धडका देणारे सत्ताधीश सतत तयार होत असतात. असे अनेक सत्ताधीश आजही जगात उन्माद माजवत आहेत. 

त्यातले काही आता थेट हुकूमशहा म्हणून ओळखले जातात, तर काहींचे चेहरे अद्याप बुरख्याआड आहेत.असे हुकूमशहा का तयार होतात? त्यांच्या उदयाला त्या देशाचा इतिहास किती आणि कसा कारणीभूत असतो? आपली निरंकुश सत्ता ते कशाच्या जोरावर टिकवून ठेवतात? जगातल्या निवडक दहा धटिंगणांचा हा प्रवास सांगणारं, लोकशाही देशांतल्या नागरिकांना धोक्याची सूचना देणारं पुस्तक. 

How to Stand Up to a Dictator: The Fight for Our Future

प्राण पणाने लढणारी पत्रकार -निळू दामले

How to Stand Up to a Dictator: The Fight for Our Future – Maria Ressa (Author)

प्रस्तुत  पुस्तकाच्या पहिल्या तीन धड्यांत लेखिकेनं जन्मापासून पत्रकारीची सुरवात करेपर्यंतची हकीकत मांडली आहे. चौथ्या धड्यापासून त्यांनी केलेली पत्रकारी कामगिरी सुरू होते. तेही एका परीनं लेखिकेचं आत्मकथनच आहे. पुस्तकात सर्वात शेवटी लोकशाही वाचवणं, हुकूमशाहीशी सामना करणं हा जाहिरनामा आहे.

हुकूमशाहीशी सामना करायचा किंवा लोकशाही वाचवायची यासाठी काय करावं हे लेखिकेनं केलेली कामगिरी सांगतं,ते स्वतंत्रपणे सांगण्याची आवश्यकता नाही.

संकटग्रस्त ग्रंथालयं

ग्रंथालयं कमी होत आहेत?

वाचक ग्रंथालयात जातात किंवा जात होते कारण तिथं संदर्भ ग्रंथ उपलब्ध होतात. 

ग्रंथालयांची गरज ही वाचन संस्कृती वाढवणं आणि टिकवणं यासाठी आहे. वाचन हा संस्कार आहे आणि तो घडवायचा असेल तर ग्रंथालयांची भूमिका अनन्यसाधारण आहे, पण त्याबरोबरच ग्रंथालयांनी देखील काळानुरुप सातत्याने बदलण्याचं आव्हान देखील आमच्यासमोर आहे, असं पेडगावकर सांगतात.

दोन हजारांची वस्ती चाळीस हजार पुस्तकं….

सू लेखिका आहेत, त्यांनी ऑक्सफर्डमधे डॉक्टरेट केलीय, त्या लेख लिहितात, पुस्तकं लिहितात, कॉलेजात शिकवतात. शहराच्या वर्दळीपासून दूर जाऊन लेखन करावं यासाठी  सू हेलपर्न न्यू यॉर्क राज्यातल्या एका डोंगरी खेड्यात रहायला गेल्या.   गाव आकारानं मोठं होतं पण माणसं होती फक्त २ हजार. २ हजार माणसं २ हजार चौरस मैलाच्या परिसरात पसरलेली. डोंगराळ वस्त्या अशाच असतात. एक डोंगर, खूप अंतरावर दुसरा डोंगर, मधे घळ. डोंगरावर किवा घळीत एकादं घर. दुसरं घर दिसतही नाही इतक्या अंतरावर. औद्योगीक अमेरिका श्रीमंत झाली पण दूरवर असलेल्या खेड्यांची स्थिती मात्र आर्थिक दृष्ट्या सुधारली नाहीत. 

गावात पुस्तकालय नव्हतं. पूर्वी एक पुस्तकालय होतं आणि विभागीय पुस्तकालयातून तिथं बसनं पुस्तकं येत. काही काळानं काही पुस्तकं परत जात, त्या जागी काही पुस्तकं नव्यानं येत., लक्ष न दिल्यानं ती व्यवस्था कोलमडली…

Apte-vachan_mandir

आपटे वाचन मंदिर, १५१ वर्षे!

इचलकरंजी शहरातील एक सांस्कृतिक केंद्र असलेल्या आपटे वाचन मंदिराची स्थापना रामभाऊ आपटे वकिलांनी १८७० मध्ये स्वत:च्या ग्रंथसंग्रहाचे दान करून केली. आपटे वाचन मंदिराचे मूळ नाव ‘नेटीव्ह जनरल लायब्ररी‘ असे होते. इचलकरंजीचे सुविद्य जहागिरदार श्रीमंत नारायणराव बाबासाहेब घोरपडे यांनी वाचनालयाच्या इमारतीसाठी भरघोस मदत केली. 1910 मध्ये वाचनालयाची इमारत उभी राहिली आणि आपटे वकिलांच्या स्मरणार्थ वाचनालयाचे ‘आपटे वाचन मंदिर’ असे नामकरण करण्यात आले.5000 अधिक सभासद असलेले आणि 80000 पेक्षा जास्त ग्रंथांचे भांडार असलेले आपटे वाचन मंदिर म्हणजे इचलकरंजीचे वैभवच आहे.

Shopping cart close